Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) mới đây đã có văn bản đề nghị cơ quan soạn thảo loại ô tô chạy điện ra khỏi phạm vi điều chỉnh của nghị định về điều kiện kinh doanh sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô.

     Theo đó, ô tô điện không phải đáp ứng điều kiện cho cơ sở bảo hành, bảo dưỡng hay những điều kiện về phần mềm thiết bị sửa chữa phải có bản quyền của hãng sản xuất… như ô tô chạy nhiên liệu xăng dầu.

     Nguy hiểm

     VCCI giải thích rằng việc loại bỏ xe điện ra khỏi nghị định trên nhằm không làm cản trở cơ hội phát triển loại xe này tại Việt Nam. Mặt khác, do đây là loại xe mới, nhiều hãng sản xuất đang trong giai đoạn thử nghiệm, chỉ có một số ít sản xuất hàng loạt. Do đó, nếu phải tuân thủ các quy định quản lý quá cứng nhắc có thể dẫn đến cản trở sáng tạo, cản trở khả năng nghiên cứu, thử nghiệm của các nhà khởi nghiệp Việt Nam. “Ngoài ra, do lĩnh vực mới nên áp lực cạnh tranh trên thị trường xe điện chưa mạnh mẽ bằng dòng xe chạy nhiên liệu hóa thạch dưới chín chỗ, các hãng sản xuất chưa có nhiều thương hiệu mạnh và cũng chưa có được quy mô sản xuất lớn để tiết giảm chi phí. Chính điều này gợi mở khả năng phát triển công nghiệp ô tô Việt Nam theo hướng sản xuất xe điện” - ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, giải thích.

     Tuy nhiên, nhiều hãng xe cho rằng kiến nghị của VCCI là “sai lầm”. Ông Vũ Đô Thành, Trưởng đại diện Mercedes Benz Việt Nam tại Hà Nội, cảnh báo nếu loại ô tô điện ra khỏi ngành kinh doanh có điều kiện thì rất nguy hiểm cả cho lái xe lẫn người tham gia giao thông.

Ô tô điện vừa được giới thiệu tại triển lãm quốc tế Motorshow Việt Nam. Trong ảnh: Mẫu xe điện Leaf của hãng Nissan. Ảnh: Quang Huy

     “Nếu không có trạm bảo hành, bảo dưỡng, cơ sở sửa chữa xe điện thì khó đảm bảo tính an toàn trong quá trình sử dụng. Vì công nghệ của ô tô điện rất phức tạp, rất nguy hiểm nếu sửa chữa không đúng tiêu chuẩn. Hơn nữa đường sá Việt Nam lại hay ngập nước, nếu rò rỉ điện có thể gây giật chết người tham gia giao thông khác” - ông Thành nhấn mạnh. Đồng quan điểm, ông Trần Đại, đại diện một hãng xe nhập khẩu từ châu Âu, cho rằng phát triển ô tô điện thì cần hệ thống sạc điện, trạm nạp nhiên liệu. Hệ thống này đòi hỏi phải có sự hỗ trợ, theo dõi của chính các hãng sản xuất vì nguy cơ chập điện, cháy nổ, mất an toàn cao. Thực tế ở châu Âu đã có một số trường hợp người sửa ô tô điện gặp rủi ro, thậm chí tử vong vì ô tô điện sử dụng nguồn điện cao thế.

     “Ngay cả sạc điện ở nhà cũng phải có bộ chuyển đổi đồng bộ, nguồn điện phải đạt đủ vì nó có thể gây cháy nổ. Chính vì vậy tại các nước có thị trường ô tô điện phát triển, khi mua một chiếc xe điện, hãng sản xuất phải tới tận nhà khách hàng khảo sát, kiểm tra hệ thống điện, hỗ trợ người mua xe” - ông Đại dẫn chứng.

     Cần chính sách ưu đãi đầu tư

     Nhiều chuyên gia, doanh nghiệp đánh giá ô tô chạy bằng điện là xu hướng phát triển mới của ngành ô tô thế giới và được dự đoán sẽ có sự tăng trưởng mạnh trong thời gian tới. Vì vậy những nước trong khu vực như Trung Quốc, Thái Lan, Philippines… đang đầu tư mạnh cơ sở hạ tầng để phát triển loại xe này.

     Việt Nam cũng đang nằm trong xu hướng chung này. Song để phát triển ô tô điện thì Việt Nam cần nhiều giải pháp đồng bộ và có thể làm từ thấp đến cao (chẳng hạn bắt đầu từ vỏ xe) chứ không phải là thả lỏng kiểm soát vấn đề an toàn để kích thích loại xe này phát triển. Ông Đại dẫn chứng: “Ngay cả hãng xe điện Tesla (Mỹ) được coi là lớn nhất thế giới còn không có chính sách mở đại lý, họ tự làm vì muốn đảm bảo tốt nhất chất lượng cho người tiêu dùng, chịu trách nhiệm vì công nghệ đòi hỏi kỹ thuật cao. Vì vậy cần siết lại các điều kiện về nhập khẩu, bảo hành, sửa chữa đối với ô tô điện”.

     Trưởng đại diện Mercedes-Benz Việt Nam, ông Vũ Đô Thành, cũng cho rằng nếu muốn phát triển xe điện thì nên có các chính sách hỗ trợ như miễn, giảm về thuế, đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển trạm sạc điện… Còn các điều kiện như sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu thì cần áp dụng như với ô tô chạy nhiên liệu xăng dầu.

     Chia sẻ quan điểm này, ông Nguyễn Minh Đồng, chuyên gia về ô tô, nhận định ô tô điện có ưu điểm lớn nhất là góp phần giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính, giảm ô nhiễm không khí do khí thải, góp phần bảo vệ môi trường. Nhưng trước mắt nên hỗ trợ phát triển ô tô điện bằng cách ưu đãi cho các hãng xe phát triển thử nghiệm, phân phối loại xe chạy điện kết hợp xăng.

     Hàng tá siêu xe và xe sang, trong đó bao gồm cả Lamborghini, Porsche và BMW, đã bị trộm tại Anh và được vận chuyển đến Thái Lan trong một vụ phạm tội phức tạp mà cảnh sát ở cả hai quốc gia trên đều đang cố gắng triệt phá.

     Sau khi chính quyền Anh yêu cầu thu hồi những chiếc xe bị mất cắp, trong vài tuần vừa qua, các điều tra viên tại Bangkok, Thái Lan, đã thực hiện hàng loạt cuộc đột kích, khám xét tại các cơ sở buôn bán ô tô khả nghi. Tính đến nay, đã có hơn 120 chiếc xe thể thao hạng sang đã bị tịch thu. Trong đó, có một vài chiếc xe được xác định là bị ăn trộm tại Anh. Theo Sở đặc vụ Thái Lan (DSI), có vẻ như Lamborghini là nhãn hiệu được ưa chuộng nhất khi có đến 32 "siêu bò" trong tổng số 122 chiếc bị tịch thu.

     Các điều tra viên cho hay, họ đã phát hiện ra hàng loạt chiêu trò né thuế và gian lận mà các đại lý cũng như nhân viên hải quan tham nhũng tận dụng để tránh những khoản thuế siêu cao, thông thường khoảng 328%, áp dụng trên siêu xe nhập khẩu vào Thái Lan.

     Có nhiều chiêu trò né thuế tại Thái Lan, từ cực kỳ sáng tạo bất ngờ đến đơn giản bất ngờ. Có ít nhất 2 chiếc xe bị tháo rời và chuyển từ Anh đến Thái Lan dưới dạng linh kiện. Khi đến Thái Lan, những bộ phận này sẽ được lắp ráp lại thành một chiếc xe hoàn chỉnh để né thuế. 8 chiếc Lamborghini lại được nhập khẩu vào Thái Lan dưới cái tên Gallardo trong khi thực tế chúng mang nhãn hiệu Aventador đắt hơn nhiều. Các nhân viên hải quan Thái Lan đã không nhận ra hoặc cố tình lờ đi những sai sót dễ phát hiện.

     Chiêu trò né thuế được các đại lý tại Thái Lan sử dụng nhiều nhất là khai giá xe thấp hơn so với con số thực. Thông thường, giá xe sẽ giảm khoảng 10.000 USD để các đại lý trả thuế ít hơn.

     "Hơn 1.000 chiếc siêu xe có dính líu đến vụ buôn lậu đang bị đánh giá thấp này", trung tá Korawat Panprapakorn, người trực tiếp chỉ đạo chiến dịch điều tra, trả lời phỏng vấn với AFP. "Hoạt động buôn lậu này đã diễn ra từ lâu".

     Ông Korrawat Panprapakorn khẳng định lực lượng DSI đang tiến hành điều tra vụ hàng loạt siêu xe và xe sang bị ăn trộm ở Anh được nhập lậu về Thái Lan.

     Anh quốc là nguồn nhập khẩu xe sang lớn nhất của các đại lý tại Thái Lan bởi cả hai quốc gia đều lái xe bên trái đường. Tình hình suy thoái kinh tế tại Thái Lan trong vài năm trở lại đây dường như không ảnh hưởng đến tầng lớp tỷ phú ở quốc gia này. Do đó, những chiếc siêu xe bóng bảy vẫn thường xuyên xuất hiện trên đường phố Bangkok, bất kể việc phải "chạy như rùa bò" vì ùn tắc giao thông.

     Một nguồn tin thân cận với cuộc điều tra tại Anh cho biết, phần lớn chiếc xe bị ăn trộm và chuyển đến Thái Lan được mua dưới dạng trả góp. Sau khi bị ăn trộm, những chiếc xe sẽ lập tức được đưa lên tàu để đến Thái Lan. Trong khi đó, chủ sở hữu sẽ thông báo về ăn trộm xe và ngừng trả góp hàng tháng.

     Cục điều tra tội phạm ăn trộm xe quốc gia Anh đã xác nhận đang hợp tác với cảnh sát Thái Lan để tìm ra những chiếc ô tô bị đánh cắp. "Tính đến nay, đã có 38 chiếc xe được xác định bị ăn trộm tại Anh và nhập khẩu vào Thái Lan thông qua số khung và động cơ. Những chiếc xe này có giá trị khoảng 2,3 triệu Bảng", một nhân viên của Cục điều tra nói với phóng viên AFP. "7 trong số 38 chiếc xe bị phát hiện đã bị DSI tịch thu từ một đại lý ô tô cũ ở Bangkok". 7 chiếc xe kể trên được tìm thấy khi cảnh sát Thái Lan đột kích vào đại lý STT Auto ở quận Ekkamai, một khu vực vốn nổi tiếng với những câu lạc bộ đêm, nhà hàng và khu căn hộ phức hợp cao cấp tại thủ đô Bangkok.

    Chủ đại lý, ông Indharasak Techaterasiri hay thường gọi "Boy Unity", là người có tiếng tăm trong giới buôn xe sang tại Thái Lan. Trao đổi với phóng viên AFP, ông Indharasak Techaterasiri khẳng định đã nhầm lẫn và không biết 7 chiếc xe kia là đồ ăn cắp. Indharasak Techaterasiri cho biết, trung bình 1 năm, ông nhập từ 500-600 chiếc xe hạng sang từ Anh về Thái Lan. Theo ông, các công ty vận chuyển luôn kiểm tra dữ liệu đăng ký tại Anh để đảm bảo rằng xe không phải là hàng ăn cắp.

    Tất nhiên, 7 chiếc xe bao gồm 2 Lamborghini, 2 BMW M4, 2 Porsche Boxster và 1 Nissan GTR không phải là hàng ăn cắp trước khi rời khỏi nước Anh. Chỉ đến khi chúng được chuyển lên tàu và rời cảng thì chủ nhân mới thông báo về vụ trộm.

    "Họ cứ nói trên báo là những chiếc xe này bị ăn trộm và tôi là tội phạm. Điều này thật không công bằng với tôi", ông Indharasak Techaterasiri chia sẻ với AFP. Thêm vào đó, Indharasak Techaterasiri khẳng định đã bác bỏ mọi luận điệu không đúng và sẽ sẵn lòng trao đổi với lực lượng cảnh sát Anh. Ông Indharasak Techaterasiri đã bị cảnh sát Thái Lan buộc tội khai gian giá trị của nhiều chiếc xe. Tuy nhiên, ông đã đổ tội cho lực lượng hải quan về việc này. Tuần trước, người đàn ông này đã đệ đơn kiện DSI sau khi bị buộc đóng cửa showroom mà không có lệnh. Sau khi rời khỏi phiên tòa, ông Indharasak Techaterasiri đã bị cảnh sát bắt vì tội gian lận liên quan đến những khiếu nại một số khách hàng giàu có. Những khách hàng này cho rằng xe mà họ mua từ đại lý của ông Indharasak Techaterasiri có thể là hàng phi pháp.

     Hiện một số chiếc xe bị ăn trộm ở Anh đã được tìm thấy tại Thái Lan. Tuy nhiên, có vẻ những chiếc xe này sẽ chưa thể sớm trở lại Anh trong thời tới. "Công việc khó khăn nhưng chúng tôi sẽ điều tra đầy đủ. Mọi việc đều cần phải có thời gian", ông Korawat giải thích.